De ongekroonde koningen van de lo-fi
Lange carrières in de alternatieve rockmuziek: het is voor weinigen echt weggelegd. Guided By Voices lijken op dat vlak intussen zowat alle records te kloppen. Volgende week verschijnt met Strut of Kings zowaar hun veertigste (!) album en de band lijkt vooralsnog niet van plan om er mee op te houden. Hun gloriedagen liggen echter wel al een tijdje achter zich en situeren zich toch voornamelijk in de jaren ’90, wanneer de band in wat hun ‘classic line up’ genoemd wordt een reeks lo-fi- klassiekers aan elkaar reeg, te beginnen met het onvolprezen Bee Thousand. Dat album wordt vandaag dertig en wij blikken terug.
Guided By Voices werd in 1983 opgericht in Dayton, Ohio door ex-leerkracht en high school baseballtalent Robert Pollard, diens broer Jim en oud-schoolmakkers Mitch Mitchell en Kevin Fennell. Aanvankelijk gaan ze als coverband door het leven, maar al snel begin Robert Pollard eigen songs te schrijven en nemen ze in eigen beheer een eerste reeks EP’s en albums op, waarop invloeden van The Who tot R.E.M. te horen zijn. Vrij snel is het duidelijk dat de bezetting binnen de band zeer fluïde is en vanaf de prille begindagen zal de line up van de band diverse keren veranderingen ondergaan. Aan het begin van de jaren ’90 krijgt de immer variabele personeelslijst min of meer wat vaste vorm in wat bij Guided By Voices- fans bekend staat als ‘the classic line up’, met naast Robert Pollard (zang/gitaar) ook Jim Pollard (gitaar), Mitch Mitchell (gitaar), Tobin Sprout (gitaar/bas/zang), Greg Demos (bas/gitaar) en Kevin Fennell (drums). Rond diezelfde periode vergaart de band stilaan wat meer (inter)nationale naambekendheid en ontpoppen ze zich door middel van een meer gestripte opname-aanpak en een DIY- esthetiek tot de ongekroonde koningen van de lo-fi- beweging. Pollard wou Guided By Voices een spontanere sound meegeven en meer laten klinken als een ‘songwriters guild’ dan als een band: ‘Whoever could come over would play. It was just a bunch of friends who could occasionally get together so it didn’t really feel like a band.’ Het zal uiteindelijk op creatief vlak de meest hoogstaande periode uit hun carrière worden, waarin ze hun beste albums maken.
Met als eerste hoogtepunt de onvolprezen lo-fi- klassieker Bee Thousand, die eind juni 1994 verschijnt bij het bescheiden indielabel Scat Records. Grotendeels opgenomen met viersporencasseterecorders in diverse sessies op diverse locaties rond Dayton, bevat het album een aantal van Guided By Voices’ beste songs uit hun carrière, waarbij Robert Pollard zich definitief ontwikkelt tot een uitstekend en onderschat songschrijver. Songs als Hardcore UFO’s, Buzzards and Dreadful Crows, het formidabele Tractor Rape Chain, The Goldhaert Mountaintop Queen Directory, Smothered In Hugs, Gold Star For Robot Boy, Queen of Cans and Jars, Kicker of Elves en de vergeten 90’s indie classic I Am a Scientist baden in een heerlijk catchy sound die het midden houdt tussen The Beatles, The Who en R.E.M. die in een repetitieruimte experimenteren met lo-fi- gitaren. Bee Thousand is eveneens het album waarop Tobin Sprout zich meer en meer manifesteert als Pollard’s rechterhand en mede-songschrijver, die excelleert met eigen geschreven songs als Awful Bliss, Mincer Ray, Ester’s Day en afsluiter You’re Not an Airplane.
Net als bij zijn voorgangers, ontvangt Bee Thousand bij release overwegend positieve kritieken, maar blijft het succes eerder bescheiden. Desondanks verschijnt de band op de radar van het uitstekende en invloedrijke onafhankelijke label Matador Records, waar Guided By Voices kort na de release van Bee Thousand een contract tekent. Het stelt de bandleden in staat om hun jobs op te zeggen en zich fulltime op hun muziek te richten. Doordat Matador over meer financiële middelen beschikt dan Scat, neemt het de wereldwijde verdeling van het album op zich en krijgt Guided By Voices vanaf het najaar van 1994 steeds meer voet aan de grond in Europa. Gedurende de late helft van de jaren ’90 neemt de populariteit van de band gestaag toe en dwingen ze zelfs een kortstondige major labeldeal af. Door veelvuldig toeren, een indrukwekkende productiviteit en veranderende privélevens, valt de klassieke line up in de late helft van de jaren ’90 echter stilaan uit elkaar en worden hun albums geleidelijk ook wat minder. Pollard zet Guided By Voices in 2004 even on hold, maar sinds 2010 is de band opnieuw actief.
caminoverdraait 